Czas 45 minut45 minut

Morze Bałtyckie

Bałtyk jest morzem, które jest najbliższe naszemu sercu. Znajduje się u wybrzeży północnej Polski, więc wielu z nas miało okazję poznać je podczas wakacji. Nie tylko Polacy spędzają wakacje nad Bałtykiem. W końcu dzielimy je z jeszcze innymi państwami: Szwecją, Finlandią, Rosją, Estonią, Łotwą, Litwą, Niemcami i Danią.

Czas 45 minut45 minut
Czas 45 minut45 minut

Bałtyk NAJ

Nie każdy wie, że Morze Bałtyckie jest pod wieloma względami NAJ. Jest ono najmłodsze, najsłodsze i najpłytsze na świecie. 

Bałtyk NAJ
Czas 45 minut45 minut

Najmłodsze morze świata

Ponad 900 tys. lat temu rozpoczęła się na świecie epoka lodowcowa. Na lądzie formowały się lądolody, czyli ogromne tereny pokryte grubym lodem. 100 tys. lat temu powstał lądolód zwany skandynawskim. Zaczął topnieć 12 tys. lat temu, dając początek Morzu Bałtyckiemu. Na całym świecie jedynie Zatoka Hudsona jest równie ”młodym” zbiornikiem. 

Najmłodsze morze świata
Czas 45 minut45 minut

Bałtyckie Jezioro Lodowe

Po epoce lodowcowej lądolód skandynawski zaczął topnieć, tworząc dwa jeziora. W miarę postępowania tego procesu wody w obu jeziorach przybyło na tyle, że z czasem pokonały dzielące je przeszkody i połączyły się, tworząc Bałtyckie Jezioro Lodowe. Wtedy też Bałtyk był całkowicie słodki i przez większość roku zamarznięty. Trwało to około trzy tysiące lat, podczas których lodowiec wciąż topniał, a zbiornik Bałtyckiego Morza Lodowego powiększał się. 

Bałtyckie Jezioro Lodowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Yoldiowe

W pewnym momencie wody w Bałtyckim Jeziorze Lodowym było tak dużo, że zaczęła ona przelewać się przez niewielki pas lądu oddzielający jezioro od oceanu. Przez pierwsze lata woda z jeziora lała się do oceanu bardzo intensywnie. Poziom wód w Bałtyku opadł w ciągu pierwszych kilku lat o 25 metrów, czyli tyle, ile mierzy wieżowiec. Gdy poziom wody w jeziorze wyrównał się z poziomem wody w oceanie, słona woda z Atlantyku zaczęła wpływać do jeziora. Bałtyk przestał być słodkim jeziorem i przeszedł w drugą fazę rozwoju. Teraz nazywał się Morzem Yolidowym.

Morze Yoldiowe
Czas 45 minut45 minut

Jezioro Ancylusowe

Poziom wód w oceanie i w połączonym z nim Morzu Yoldiowym podnosił się. Podnosiła się też temperatura powietrza na świecie, wskutek czego topniał ciężki lodowiec skandynawski. Gdy lodowiec ustąpił, uwolniona spod jego ciężaru skorupa ziemska podniosła się w miejscu, w którym wcześniej łączyła Bałtyckie Jezioro Lodowe z oceanem. Morze ponownie przestało mieć dostęp do oceanu i odcięte zostało od dopływu wody słonej. Za to stale dopływały do niego słodkie wody rzeczne, dzięki czemu Bałtyk już drugi raz stał się słodkim jeziorem, zwanym Jeziorem Ancylusowym. 

Jezioro Ancylusowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Litorytowe

Gdy woda w oceanie ponownie podniosła się, Jezioro Ancylusowe poprzez cieśniny duńskie połączyło się z Morzem Północnym, za pośrednictwem którego łączyło się z oceanem. Woda słona zaczęła przenikać do zbiornika Jeziora Ancylusowego, zmieniając jego smak i skład chemiczny. Ponownie stało się ono słonym morzem, dwukrotnie bardziej słonym niż dzisiejszy Bałtyk i nieco cieplejszym. Nazywało się Morzem Litorytowym.

Morze Litorytowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Mya

Gdy skorupa ziemska w obszarze cieśnin duńskich ponownie podniosła dno, dopływ bardzo słonej wody oceanicznej ponownie zmalał. Zmalało więc też zasolenie Morza Bałtyckiego, czyli ilość soli rozpuszczonej w wodzie morskiej. Im dalej od Morza Północnego i Oceanu Atlantyckiego, tym jego zasolenie jest niższe. Średnia wartość zasolenia to 7 promili. Bałtyk stał się najsłodszym morzem na świecie. Ma to jednak swoje konsekwencje.

Morze Mya

Najsłodsze morze świata

Czas 45 minut45 minut

Najsłodsze morze świata

Bałtyk jest słodki, ponieważ wpływa do niego więcej słodkich wód niż słonych. Wody te pochodzą  głównie z 250 rzek, które kończą swój bieg zasilając zbiornik Bałtyku. Na ilustracji można zobaczyć największe z nich. Pozostała część wody słodkiej to efekt opadów (deszcz, śnieg).

Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Wymiana wód

Gdy wody jest w Bałtyku zbyt wiele, oddaje jej nadmiar, wlewając ją w kierunku Morza Północnego. Czasami jednak to Morze Północne podczas sztormu przelewa słoną wodę do Bałtyku, natleniając go. To kluczowe i jednocześnie zbawienne momenty dla ekosystemu Morza Bałtyckiego, które w ostatnich latach zdarzają się niezwykle rzadko. Jest to efekt postępujących zmian klimatycznych.

Wymiana wód
Czas 45 minut45 minut

Czystość Morza Bałtyckiego

Czystość Morza Bałtyckiego

Morze Bałtyckie jest wyjątkowo wrażliwe. Choć patrząc z plaży wydaje nam się ogromne, przez co możemy mieć wrażenie, że mamy niewielki wpływ na jego wody, to jego kształt, głębokość, otoczenie linią brzegową i niewielkie zasolenie powodują, że łatwo jest mu zaszkodzić. Możemy dbać o morze nie tylko podczas urlopu, uważając, by do niego nie dostały się śmieci, czy też wybierając naturalne kremy z filtrami, które podczas kąpieli nie będą szkodzić jego składowi chemicznemu.

Dbamy o Bałtyk, także chroniąc czystość rzek. Możemy też pójść o krok dalej, dbając o to, by uprawiane przez nas tereny nie zostały nasycone sztucznymi nawozami, które przenikają do wód podziemnych i w efekcie trafiają do rzek, które następnie wpływają do Bałtyku. Czasem nawet fakt wylania na swoim podwórku płynu do mycia podłóg, który wsiąknie w trawnik, może zaszkodzić Bałtykowi. Na świecie dosłownie wszystko jest ze sobą połączone i ma na siebie wzajemny wpływ. Pamiętajmy o tym. Dbajmy zatem o Bałtyk, jeśli chcemy nadal zażywać w nim ożywczych, choć niezbyt ciepłych kąpieli.

Morze chłodne

Czas 45 minut45 minut

Morze chłodne

Temperatura Bałtyku nie jest zbyt wysoka. To jedno z chłodniejszych mórz w Europie centralnej (chłodniejsze jest np. Morze Białe, które przez większość roku pokryte jest lodem). Kto kiedykolwiek kąpał się w cieplejszym morzu, ten wie, że Morze Bałtyckie jest naprawdę zimne. Maksymalna średnia temperatura wody powierzchniowej w lecie sięga 18 stopni Celsjusza. Niska temperatura powoduje, że procesy rozkładu cząsteczek organicznych przebiegają dłużej w Bałtyku, niż w innych morzach. 

Morze chłodne
Czas 45 minut45 minut

Fitoplankton - czyli organizmy roślinne w Bałtyku

Fitoplankton - czyli organizmy roślinne w Bałtyku

Czasem w lecie słyszymy, że kąpać się nie można z powodu sinic. Wtedy mamy do czynienia z dużym przyrostem widocznych pod mikroskopem organizmów roślinnych i w efekcie woda nabiera zielonego koloru. Sinice to tylko jeden z 700 gatunków mikroorganizmów, których suma stanowi tzw. fitoplankton.

Zwykle organizmy te unoszą się w warstwie wody, do której dochodzą promienie słoneczne. Należą one do podwodnego świata roślin i dzięki nim w Bałtyku, ale też w oceanach, może istnieć życie. Są one  bowiem na samym początku łańcucha pokarmowego.

Czas 45 minut45 minut

Fitobentos - czyli rośliny podwodne

Dno Bałtyku porastają rośliny. Im bardziej przejrzysta woda i im więcej słońca dociera na dno morza, tym więcej roślin możemy spotkać. Im mniej słońca, tym mniej roślin. W efekcie rosną one na głębokości do trzech metrów. Głównymi gatunkami roślin, które spotkamy na płytszych głębokościach, są zielenice i rośliny kwiatowe, następnie brunatnice – żyją na głębokościach średnich – i krasnorosty, które rosną najgłębiej. Wszystkie je nazywamy fitobentosem.

Czas 45 minut45 minut

Najpłytsze morze świata

Jest to też morze najpłytsze na świecie i choć w najgłębszym miejscu (Głębia Landsort - u wybrzeży Szwecji) łodzią podwodną można zanurzyć się na 459 metrów, to średnia głębokość wynosi 55 metrów. Jeśli zastanawiasz się czy 459 metrów to dużo, podpowiemy, że to tyle, co dwa Pałace Nauki i Kultury ustawione jeden na drugim. 55 metrów to z kolei ósme pietro tego budynku.

Najpłytsze morze świata
Czas 45 minut45 minut

Nawdychać się jodu

Wielu turystów przyjeżdża nad Morze Bałtyckie dla zdrowia. Część z nich przyjeżdża do nadmorskich uzdrowisk i sanatoriów, by nawdychać się jodu. Jest to pierwiastek ważny do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Gdy brakuje go w organizmie, tarczyca przestaje dobrze funkcjonować. Wtedy czujemy się lekko zmęczeni i ospali. Skóra jest lekko przesuszona, włosy intensywniej wypadają, a paznokcie łatwiej się łamią. Takie niedobory uzupełnimy, oddychając nadmorskim powietrzem. Jod uwalnia się z morza do powietrza i opada na ląd, a najwięcej go jest w odległości do 300 metrów od morza. Najlepiej więc wybrać się na spacer po plaży, by uzupełnić niedobory.

Czas 45 minut45 minut

Po co należy dbać o wydmy?

Spacerując po plaży, słyszymy szum morza, czujemy wiatr na twarzy i piasek pod stopami. Rozglądając się, dostrzegamy wydmy, często chronione ogrodzeniem i znakami ostrzegawczymi. Jak myślicie – dlaczego ochrona wydm jest tak ważna? Wspominaliśmy o tym, że na świecie postępują zmiany klimatyczne i poziom wód w morzach i oceanach podnosi się. W efekcie morze pochłania coraz więcej lądu, co można zauważyć szczególnie w Trzęsaczu, gdzie Bałtyk pochłonął prawie cały kościółek, a pozostała tylko jedna ściana. Jedyną barierą dla morza są wydmy. Jednak wskutek silnych sztormów i wiatrów są one wymywane i wywiewane. Nie pomaga też działalność człowieka, który niszczy wydmy i wycina rosnące na nich drzewa, by budować tam domy lub hotele.

Po co należy dbać o wydmy?
Czas 45 minut45 minut

Boje i bezpieczeństwo nad wodą

Nad morzem warto dbać nie tylko o bezpieczeństwo wydm, ale też o bezpieczeństwo własne. Dlatego warto zapoznać się z podstawowymi znakami, które możemy spotkać na kąpieliskach strzeżonych. Prądy Bałtyku i jego fale bywają nieprzewidywalne, dlatego warto wiedzieć, co oznaczają sygnały widoczne na chorągiewkach kąpielisk:

Boja biała – brodzik dla dzieci (głębokość wody do 40 cm).
Boja czerwona – koniec strefy dla nieumiejących pływać (głębokość wody do 1,20 m).
Boja żółta – koniec strefy dla umiejących pływać.

Boje i bezpieczeństwo nad wodą
Czas 45 minut45 minut

Chorągiewki, gwizdki i bezpieczeństwo nad wodą

Ratownik może zwrócić uwagę osobie, która nie stosuje się do przepisów poprzez sygnał dźwiękowy.
Krótki gwizdek – zwrócenie uwagi.
Seria długich gwizdków lub syrena/gong – nakaz wyjścia z wody.
Flaga biała – kąpiel bezpieczna.
Flaga czerwona – kąpiel zabroniona.
Brak flagi – brak dyżuru ratowników.

Tym sposobem dotarliśmy do końca lekcji o Morzu Bałtyckim. 

Chorągiewki, gwizdki i bezpieczeństwo nad wodą

Zapraszamy do kolejnej lekcji o rybach bałtyckich.

Lekcja 2
Czas 45 minut45 minut

Morze Bałtyckie

Bałtyk jest morzem, które jest najbliższe naszemu sercu. Znajduje się u wybrzeży północnej Polski, więc wielu z nas miało okazję poznać je podczas wakacji. Nie tylko Polacy spędzają wakacje nad Bałtykiem. W końcu dzielimy je z jeszcze innymi państwami: Szwecją, Finlandią, Rosją, Estonią, Łotwą, Litwą, Niemcami i Danią.

Czas 45 minut45 minut
Czas 45 minut45 minut

Bałtyk NAJ

Nie każdy wie, że Morze Bałtyckie jest pod wieloma względami NAJ. Jest ono najmłodsze, najsłodsze i najpłytsze na świecie. 

Bałtyk NAJ
Czas 45 minut45 minut

Najmłodsze morze świata

Ponad 900 tys. lat temu rozpoczęła się na świecie epoka lodowcowa. Na lądzie formowały się lądolody, czyli ogromne tereny pokryte grubym lodem. 100 tys. lat temu powstał lądolód zwany skandynawskim. Zaczął topnieć 12 tys. lat temu, dając początek Morzu Bałtyckiemu. Na całym świecie jedynie Zatoka Hudsona jest równie ”młodym” zbiornikiem. 

Najmłodsze morze świata
Czas 45 minut45 minut

Bałtyckie Jezioro Lodowe

Po epoce lodowcowej lądolód skandynawski zaczął topnieć, tworząc dwa jeziora. W miarę postępowania tego procesu wody w obu jeziorach przybyło na tyle, że z czasem pokonały dzielące je przeszkody i połączyły się, tworząc Bałtyckie Jezioro Lodowe. Wtedy też Bałtyk był całkowicie słodki i przez większość roku zamarznięty. Trwało to około trzy tysiące lat, podczas których lodowiec wciąż topniał, a zbiornik Bałtyckiego Morza Lodowego powiększał się. 

Bałtyckie Jezioro Lodowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Yoldiowe

W pewnym momencie wody w Bałtyckim Jeziorze Lodowym było tak dużo, że zaczęła ona przelewać się przez niewielki pas lądu oddzielający jezioro od oceanu. Przez pierwsze lata woda z jeziora lała się do oceanu bardzo intensywnie. Poziom wód w Bałtyku opadł w ciągu pierwszych kilku lat o 25 metrów, czyli tyle, ile mierzy wieżowiec. Gdy poziom wody w jeziorze wyrównał się z poziomem wody w oceanie, słona woda z Atlantyku zaczęła wpływać do jeziora. Bałtyk przestał być słodkim jeziorem i przeszedł w drugą fazę rozwoju. Teraz nazywał się Morzem Yolidowym.

Morze Yoldiowe
Czas 45 minut45 minut

Jezioro Ancylusowe

Poziom wód w oceanie i w połączonym z nim Morzu Yoldiowym podnosił się. Podnosiła się też temperatura powietrza na świecie, wskutek czego topniał ciężki lodowiec skandynawski. Gdy lodowiec ustąpił, uwolniona spod jego ciężaru skorupa ziemska podniosła się w miejscu, w którym wcześniej łączyła Bałtyckie Jezioro Lodowe z oceanem. Morze ponownie przestało mieć dostęp do oceanu i odcięte zostało od dopływu wody słonej. Za to stale dopływały do niego słodkie wody rzeczne, dzięki czemu Bałtyk już drugi raz stał się słodkim jeziorem, zwanym Jeziorem Ancylusowym. 

Jezioro Ancylusowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Litorytowe

Gdy woda w oceanie ponownie podniosła się, Jezioro Ancylusowe poprzez cieśniny duńskie połączyło się z Morzem Północnym, za pośrednictwem którego łączyło się z oceanem. Woda słona zaczęła przenikać do zbiornika Jeziora Ancylusowego, zmieniając jego smak i skład chemiczny. Ponownie stało się ono słonym morzem, dwukrotnie bardziej słonym niż dzisiejszy Bałtyk i nieco cieplejszym. Nazywało się Morzem Litorytowym.

Morze Litorytowe
Czas 45 minut45 minut

Morze Mya

Gdy skorupa ziemska w obszarze cieśnin duńskich ponownie podniosła dno, dopływ bardzo słonej wody oceanicznej ponownie zmalał. Zmalało więc też zasolenie Morza Bałtyckiego, czyli ilość soli rozpuszczonej w wodzie morskiej. Im dalej od Morza Północnego i Oceanu Atlantyckiego, tym jego zasolenie jest niższe. Średnia wartość zasolenia to 7 promili. Bałtyk stał się najsłodszym morzem na świecie. Ma to jednak swoje konsekwencje.

Morze Mya

Najsłodsze morze świata

Czas 45 minut45 minut

Najsłodsze morze świata

Bałtyk jest słodki, ponieważ wpływa do niego więcej słodkich wód niż słonych. Wody te pochodzą  głównie z 250 rzek, które kończą swój bieg zasilając zbiornik Bałtyku. Na ilustracji można zobaczyć największe z nich. Pozostała część wody słodkiej to efekt opadów (deszcz, śnieg).

Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Życie w Bałtyku

Im większe zasolenie, tym większa liczba zwierząt i roślin w nim żyjących. Jeśli więc Bałtyk jest stosunkowo słodkim morzem, to ma niestety niewielką różnorodność biologiczną w porównaniu z innymi morzami. W obecnym stadium rozwoju Morze Bałtyckie jest niemal całkowicie otoczone lądem, a wymiana wód między nim a Morzem Północnym jest mała, ze względu na to, że dno w okolicy cieśnin duńskich jest płytkie, co ogranicza swobodny przepływ wody. To ważna informacja. Gdy połączymy ją z informacją o tym, że im bardziej słona woda, tym większa zdolność zbiornika do regeneracji, odkryjemy, że budowa Bałtyku wskazuje na jego wrażliwą naturę.

Życie w Bałtyku
Czas 45 minut45 minut

Wymiana wód

Gdy wody jest w Bałtyku zbyt wiele, oddaje jej nadmiar, wlewając ją w kierunku Morza Północnego. Czasami jednak to Morze Północne podczas sztormu przelewa słoną wodę do Bałtyku, natleniając go. To kluczowe i jednocześnie zbawienne momenty dla ekosystemu Morza Bałtyckiego, które w ostatnich latach zdarzają się niezwykle rzadko. Jest to efekt postępujących zmian klimatycznych.

Wymiana wód
Czas 45 minut45 minut

Czystość Morza Bałtyckiego

Czystość Morza Bałtyckiego

Morze Bałtyckie jest wyjątkowo wrażliwe. Choć patrząc z plaży wydaje nam się ogromne, przez co możemy mieć wrażenie, że mamy niewielki wpływ na jego wody, to jego kształt, głębokość, otoczenie linią brzegową i niewielkie zasolenie powodują, że łatwo jest mu zaszkodzić. Możemy dbać o morze nie tylko podczas urlopu, uważając, by do niego nie dostały się śmieci, czy też wybierając naturalne kremy z filtrami, które podczas kąpieli nie będą szkodzić jego składowi chemicznemu.

Dbamy o Bałtyk, także chroniąc czystość rzek. Możemy też pójść o krok dalej, dbając o to, by uprawiane przez nas tereny nie zostały nasycone sztucznymi nawozami, które przenikają do wód podziemnych i w efekcie trafiają do rzek, które następnie wpływają do Bałtyku. Czasem nawet fakt wylania na swoim podwórku płynu do mycia podłóg, który wsiąknie w trawnik, może zaszkodzić Bałtykowi. Na świecie dosłownie wszystko jest ze sobą połączone i ma na siebie wzajemny wpływ. Pamiętajmy o tym. Dbajmy zatem o Bałtyk, jeśli chcemy nadal zażywać w nim ożywczych, choć niezbyt ciepłych kąpieli.

Morze chłodne

Czas 45 minut45 minut

Morze chłodne

Temperatura Bałtyku nie jest zbyt wysoka. To jedno z chłodniejszych mórz w Europie centralnej (chłodniejsze jest np. Morze Białe, które przez większość roku pokryte jest lodem). Kto kiedykolwiek kąpał się w cieplejszym morzu, ten wie, że Morze Bałtyckie jest naprawdę zimne. Maksymalna średnia temperatura wody powierzchniowej w lecie sięga 18 stopni Celsjusza. Niska temperatura powoduje, że procesy rozkładu cząsteczek organicznych przebiegają dłużej w Bałtyku, niż w innych morzach. 

Morze chłodne
Czas 45 minut45 minut

Fitoplankton - czyli organizmy roślinne w Bałtyku

Fitoplankton - czyli organizmy roślinne w Bałtyku

Czasem w lecie słyszymy, że kąpać się nie można z powodu sinic. Wtedy mamy do czynienia z dużym przyrostem widocznych pod mikroskopem organizmów roślinnych i w efekcie woda nabiera zielonego koloru. Sinice to tylko jeden z 700 gatunków mikroorganizmów, których suma stanowi tzw. fitoplankton.

Zwykle organizmy te unoszą się w warstwie wody, do której dochodzą promienie słoneczne. Należą one do podwodnego świata roślin i dzięki nim w Bałtyku, ale też w oceanach, może istnieć życie. Są one  bowiem na samym początku łańcucha pokarmowego.

Czas 45 minut45 minut

Fitobentos - czyli rośliny podwodne

Dno Bałtyku porastają rośliny. Im bardziej przejrzysta woda i im więcej słońca dociera na dno morza, tym więcej roślin możemy spotkać. Im mniej słońca, tym mniej roślin. W efekcie rosną one na głębokości do trzech metrów. Głównymi gatunkami roślin, które spotkamy na płytszych głębokościach, są zielenice i rośliny kwiatowe, następnie brunatnice – żyją na głębokościach średnich – i krasnorosty, które rosną najgłębiej. Wszystkie je nazywamy fitobentosem.

Czas 45 minut45 minut

Najpłytsze morze świata

Jest to też morze najpłytsze na świecie i choć w najgłębszym miejscu (Głębia Landsort - u wybrzeży Szwecji) łodzią podwodną można zanurzyć się na 459 metrów, to średnia głębokość wynosi 55 metrów. Jeśli zastanawiasz się czy 459 metrów to dużo, podpowiemy, że to tyle, co dwa Pałace Nauki i Kultury ustawione jeden na drugim. 55 metrów to z kolei ósme pietro tego budynku.

Najpłytsze morze świata
Czas 45 minut45 minut

Nawdychać się jodu

Wielu turystów przyjeżdża nad Morze Bałtyckie dla zdrowia. Część z nich przyjeżdża do nadmorskich uzdrowisk i sanatoriów, by nawdychać się jodu. Jest to pierwiastek ważny do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Gdy brakuje go w organizmie, tarczyca przestaje dobrze funkcjonować. Wtedy czujemy się lekko zmęczeni i ospali. Skóra jest lekko przesuszona, włosy intensywniej wypadają, a paznokcie łatwiej się łamią. Takie niedobory uzupełnimy, oddychając nadmorskim powietrzem. Jod uwalnia się z morza do powietrza i opada na ląd, a najwięcej go jest w odległości do 300 metrów od morza. Najlepiej więc wybrać się na spacer po plaży, by uzupełnić niedobory.

Czas 45 minut45 minut

Po co należy dbać o wydmy?

Spacerując po plaży, słyszymy szum morza, czujemy wiatr na twarzy i piasek pod stopami. Rozglądając się, dostrzegamy wydmy, często chronione ogrodzeniem i znakami ostrzegawczymi. Jak myślicie – dlaczego ochrona wydm jest tak ważna? Wspominaliśmy o tym, że na świecie postępują zmiany klimatyczne i poziom wód w morzach i oceanach podnosi się. W efekcie morze pochłania coraz więcej lądu, co można zauważyć szczególnie w Trzęsaczu, gdzie Bałtyk pochłonął prawie cały kościółek, a pozostała tylko jedna ściana. Jedyną barierą dla morza są wydmy. Jednak wskutek silnych sztormów i wiatrów są one wymywane i wywiewane. Nie pomaga też działalność człowieka, który niszczy wydmy i wycina rosnące na nich drzewa, by budować tam domy lub hotele.

Po co należy dbać o wydmy?
Czas 45 minut45 minut

Boje i bezpieczeństwo nad wodą

Nad morzem warto dbać nie tylko o bezpieczeństwo wydm, ale też o bezpieczeństwo własne. Dlatego warto zapoznać się z podstawowymi znakami, które możemy spotkać na kąpieliskach strzeżonych. Prądy Bałtyku i jego fale bywają nieprzewidywalne, dlatego warto wiedzieć, co oznaczają sygnały widoczne na chorągiewkach kąpielisk:

Boja biała – brodzik dla dzieci (głębokość wody do 40 cm).
Boja czerwona – koniec strefy dla nieumiejących pływać (głębokość wody do 1,20 m).
Boja żółta – koniec strefy dla umiejących pływać.

Boje i bezpieczeństwo nad wodą
Czas 45 minut45 minut

Chorągiewki, gwizdki i bezpieczeństwo nad wodą

Ratownik może zwrócić uwagę osobie, która nie stosuje się do przepisów poprzez sygnał dźwiękowy.
Krótki gwizdek – zwrócenie uwagi.
Seria długich gwizdków lub syrena/gong – nakaz wyjścia z wody.
Flaga biała – kąpiel bezpieczna.
Flaga czerwona – kąpiel zabroniona.
Brak flagi – brak dyżuru ratowników.

Tym sposobem dotarliśmy do końca lekcji o Morzu Bałtyckim. 

Chorągiewki, gwizdki i bezpieczeństwo nad wodą

Zapraszamy do kolejnej lekcji o rybach bałtyckich.

Lekcja 2
Ciasteczka
Ciasteczka

W celu poprawy działania strony korzystamy z ciasteczek. Zakładamy, że Ci to nie przeszkadza. Jeśli przeszkadza, opuść naszą stronę.

Więcej